Wat & waarom

Oorsprong & evolutie

Acupunctuur is een geneeswijze die ongeveer 3500 jaar geleden haar oorsprong kende in China. De oorspronkelijke naam was Zhenjiu wat acupunctuur en moxa betekent. De term acupunctuur is afgeleid van de Latijnse woorden acus (naald) en punctura (steek). Moxa wijst op het opwarmen van punten of zones op de huid.

Zhenjiu vormt een onderdeel van de Traditionele Chinese Geneeskunde. Het doel van acupunctuur (en moxa) is ziektes genezen en voorkomen. Het is een energetische geneeskunde waarbij gestreefd wordt naar evenwicht tussen Yin en Yang. Een ziekte wordt namelijk beschouwd als een verstoring van dit evenwicht. Yin en Yang kan men best vergelijken met de termen materie en energie van de moderne fysica.

Hoewel acupunctuur door het grote publiek nog steeds wordt gezien als een techniek om pijn te verlichten, is het veel meer dan dat. In tegenstelling tot de traditionele Westerse geneeskunde, waar pijn vaak als een klacht op zich wordt beschouwd, wordt er in de Chinese geneeskunde bij elke klacht steeds naar de volledige mens gekeken. Er wordt naar de oorzaak van het probleem gezocht en op deze manier komt men niet slechts tot een tijdelijke maar vaak een blijvende oplossing.

Het onderzoek in de acupunctuur

Het stellen van een diagnose gebeurt anders dan in de Westerse geneeskunde. Er wordt een energetische balans van de patiënt opgemaakt aan de hand van 4 observatietechnieken: anamnese, polsdiagnose, tongdiagnose en algemene observatie. De gestelde diagnose bepaalt de puntenkeuze alsook welke kruiden er eventueel zullen worden gebruikt.

  • Anamnese of voorgeschiedenis

    Aan de hand van de zgn. 8 diagnostische regels wordt getracht de oorzaak van de kwaal te achterhalen.

    • Intern of Extern
    • Yin of Yang
    • Warm of Koud
    • Volheid of Leegte

    Wie op onderzoek komt, wordt gevraagd zo nauwkeurig mogelijk zijn klachten en het ontstaan ervan te beschrijven. Via een aantal bijkomende vragen over de algemene gezondheidstoestand krijgt de behandelende acupuncturist een goed beeld van de onderliggende problematiek.

  • Polsdiagnose

    Door de polsname krijgt de therapeut een energetisch beeld van het lichaam. De slagader op de pols wordt ingedeeld in 3 plaatsen waar op 3 verschillende diepten de pols gevoeld wordt. De therapeut voelt naar snelheid, regelmaat, diepte, breedte, lengte, amplitude en spanning in de polsslag en krijgt zo een energetisch beeld van het lichaam. Zo heeft ook elk orgaan zijn eigen plaats op de pols waardoor het mogelijk is om een beeld te krijgen van de energetische toestand van de organen.

  • Tongdiagnose

    Hoewel de tongdiagnose wat vreemd kan overkomen, is het een zeer goede, betrouwbare en objectieve observatietechniek. Er wordt gekeken naar vorm, kleur, glans en tongbeslag. Elk orgaan heeft zijn eigen zone op de tong:

    • Het hart vinden we terug op het tongpuntje, de zone van de longen ligt vooraan, direct na de hartzone.
    • De toestand van lever en galblaas wordt waargenomen aan de zijkanten van de tong.
    • De zone van maag en milt bevindt zich in het midden.
    • Helemaal achteraan de tong situeren zich de zones van de nieren en bekkenorganen (darmen, blaas en genitale organen).

    Via de tongdiagnose krijgt de therapeut op een eenvoudige manier een goed beeld van iemands interne toestand. Nog een voordeel: je krijgt eindelijk eens de mogelijkheid om ongestraft de tong uit te steken!

  • Algemene observatie

    Traditioneel wordt hier gesproken van de 4 parameters:

    • Zien.
    • Voelen.
    • Horen.
    • Ruiken.

    De meeste mensen nemen de oppervlakkige gezondheidstoestand van hun vrienden automatisch waar: hebben ze wallen onder de ogen, spreken ze met sterke of zwakke stem, hebben ze rimpels op het voorhoofd of rond de mond, enz. Al deze factoren samen kunnen wijzen op verstoringen van de energetische kwaliteit van één of meerdere organen.

De behandeling

Acupunctuur is een onderdeel van de traditionele Chinese geneeskunde. Een gezond lichaam kent een goede energetische balans. In geval van ziekte of kwetsuur wordt dit natuurlijk evenwicht verstoord. Via de energie die door de meridianen (energiebanen in het lichaam) loopt, kan de acupuncturist dit evenwicht opnieuw herstellen.

Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de gebruikte technieken en beantwoordt een aantal veelgestelde vragen.

Gebruikte technieken

  • Naalden

    Het plaatsen van naalden is de meest gekende techniek. De acupuncturist maakt een keuze uit de meer dan 1000 punten, die elk hun eigen functie hebben bij het herstel van verstoorde energie. Fijne naalden worden ingebracht met de bedoeling de energetische doorstroming te verbeteren, zodat het Yin-Yang evenwicht zich kan herstellen. Om dit effect te bereiken zal de acupuncturist de naald lichtjes bewegen waardoor het lichaam een naaldsensatie kan krijgen (de Chinezen noemen dit Deqi).

  • Cupping

    Deze behandelingstechniek creëert een vacuüm met behulp van glazen bollen. Cupping is o.a. doeltreffend bij nek-, schouder- en rugklachten.

  • Moxeren

    Techniek waarbij het kruid moxa (Artemesia Vulgaris) gebruikt wordt om ingebrachte naalden te verwarmen. Kan ook rechtstreeks op lichaamspunten toegepast worden.

  • Tuina

    Deze energetische massagetechniek levert o.a. bij kinderen goede resultaten op.

  • Kruidentherapie

    Het gebruik van kruiden ondersteunt het genezingsproces en is vaak zeer nuttig bij zogenaamde "energetische tekorten".

  • Voedingsadvies

    Een uitgebalanceerd voedingspatroon is zeer belangrijk voor het ondersteunen of ontlasten van bepaalde organen. Met relatief weinig moeite kan er zo actief aan het genezingsproces meegewerkt worden.

Enkele veelgestelde vragen

  • Hoe lang duurt een behandeling gemiddeld?

    Naargelang de moeilijkheid van de diagnose en de toegepaste technieken kan een acupunctuurbehandeling variëren van twintig minuten tot anderhalf uur.

  • Is acupunctuur pijnlijk?

    Acupunctuurnaalden zijn veel fijner dan injectienaalden. Het prikken wordt daarom door de meeste patiënten nauwelijks als pijnlijk ervaren. De naaldsensatie kan wel gevoeld worden.

  • Moet je in de heilzame kracht van acupunctuur geloven?

    Acupunctuur is snel werkzaam bij baby's en zelfs bij dieren. Het heeft dus hoegenaamd niets met 'geloof' te maken. Alhoewel de werking van acupunctuur nog niet volledig achterhaald is, is het voldoende bewezen dat er reproduceerbare, biologische veranderingen optreden wanneer een naald in een acupunctuurpunt wordt gestoken.

  • Bestaat er een risico op besmette naalden?

    De moderne acupuncturist maakt gebruik van naalden voor éénmalig gebruik om elke vorm van besmetting uit te sluiten.

  • Welk resultaat mag je verwachten?

    Afhankelijk van de aard van de aandoening zal je meer of minder behandelingen nodig hebben om beterschap te bekomen. Het is evident dat bv. spierpijn vaak sneller te genezen is dan bv. chronisch vermoeidheidssyndroom. Vaak geldt wel volgende regel: 'Hoe acuter de klacht, hoe sneller er resultaat bereikt wordt.'
    Let wel: zoals eender welke andere geneeskundige behandeling kan ook acupunctuur nooit 100% zekerheid geven op genezing.

  • Moet een acupuncturist steeds zijn eigen diagnose stellen of kan er worden voortgegaan op een eerder gestelde, 'Westerse' diagnose?

    Het is steeds noodzakelijk om een diagnose te stellen volgens de principes van de traditionele Chinese geneeskunde. Bij de Westerse diagnose wordt er namelijk geen rekening gehouden met de energetische toestand van het lichaam.
    Het is juist deze energetische diagnose die de acupuncturist toelaat de juiste punten te kiezen bij elke behandeling. Zo is het bv. mogelijk dat, als er 3 mensen een acupunctuurbehandeling tegen hoofdpijn krijgen, ze alle drie naalden op andere plaatsen in het lichaam krijgen.

  • Kan een acupuncturist een juiste diagnose stellen zonder de hulp van moderne hulpmiddelen?

    De acupuncturist is perfect uitgerust om een energetische diagnose te stellen. Een goede acupuncturist zal echter niet aarzelen om iemand door te verwijzen voor verder onderzoek indien nodig. Doorverwijzing naar dokters-specialisten kan nodig zijn om bepaalde ziektebeelden te bevestigen of uit te sluiten. Bloedonderzoek, EMG, scan, e.d. hebben hun nut al lang bewezen. Het zou dom zijn om hier, indien nodig, geen gebruik van te maken!

  • Is acupunctuur gevaarlijk?

    Acupunctuur is niet gevaarlijk als het door een goed opgeleide therapeut wordt uitgevoerd. Bij zwangerschap is het prikken van bepaalde punten verboden.

Acupunctuur helpt bij...

In 1979 richtte de Wereldgezondheids Organisatie (WHO) een internationaal seminarie in, gewijd aan de Traditionele Chinese Geneeskunde. Eén van de resultaten hiervan was een protocol betreffende welke aandoeningen in aanmerking komen voor een behandeling met acupunctuur.

  • Aandoeningen van de bovenste luchtwegen
    • Acute amandelontsteking
    • Acute neusverkoudheid
    • Acute sinusitis
    • Verkoudheid
  • Aandoeningen van het ademhalingsstelsel
    • Acute bronchitis
    • Bronchiaal astma
  • Oogaandoeningen
    • Acute conjunctivitis (ontsteking van het oogbindvlies)
    • Cataract zonder complicaties (grijze staar)
    • Myopie bij kinderen (bijziendheid)
    • Retinopathie (aandoening van het netvlies)
  • Aandoeningen van mond en keel
    • Acute en chronische keelontstekingen
    • Tandpijn, pijn na het trekken van tanden
    • Tandvleesontstekingen
  • Gastro-intestinale verstoringen (maag-darm stelsel)
    • Acute bacteriële dysentery (bloeddiarree)
    • Acute en chronische gastritis (maagontsteking)
    • Acute en chronische ontsteking van de dikke darm
    • Acute zweren in twaalfvingererige darm, zonder complicaties
    • Chronische zweren in twaalfvingererige darm, pijn verlichting
    • Constipatie
    • Diarree
    • Hik
    • Spasmen van slokdarm en maagmond
    • Paralytische ileus (uitval van de peristaltiek)
    • Zuuroprispingen
  • Neurologische aandoeningen
    • Cervicaal syndroom (nekpijn en pijn in de armen met tintelingen)
    • Facialis paralyse (verlamming van de gelaatsspieren)
    • Gevolgen van CVA
    • Gevolgen van poliomyelitis, acuut stadia, i.e. binnen 3 tot 6 maand (kinderverlamming)
    • Hoofdpijn en migraine
    • Intercostaal neuralgie (zenuwpijn tussen de ribben)
    • Neurogene functiestoornissen van de blaas
    • Onwillekeurige nachtelijke urinelozing (bedplassen)
    • Perifere neuropathieën
    • Trigeminus neuralgie
    • Ziekte van Ménière
  • Aandoeningen van het bewegingsapparaat
    • Frozen shoulder
    • Lage rugpijn, Ischialgie
    • Orthopedische en reumatische klachten
    • Tenniselleboog, golfelleboog
    • Whiplash
    • ...
  • En verder...
    • Algemene zwakte
    • Alle pijnklachten
    • Allergieën, o.a. hooikoorts, huidproblemen
    • Chronisch vermoeidheidssyndroom
    • Duizeligheid
    • Gynaecologische klachten
    • Hoge bloeddruk - lage bloeddruk
    • Infectieziekten bv.: zona, windpokken
    • Onvruchtbaarheid
    • Psychische problemen, stress
    • Slaapstoornissen
    • Verhogen van de immuniteit (weerstand)
    • Zwaarlijvigheid

Bron: Eufom (Beroepsvereniging Acupuncturisten België) maakt deel uit van ETCMA.