Op 18 maart 2015 lanceerde de Minister van Justitie zijn ambiteus Justitieplan hetgeen zich nadien veruitwendigt heeft in talloze zg. Potpourriwetten. Zij zijn van groot belang voor de rechtspracticus en de rechtszoekende en hebben het juridisch landschap in aanzienlijke mate veranderd. Een overzicht van de belangrijkste nieuwigheden.
- veralgemening van het principe van de alleenzetelende rechter, ook in strafzaken. Uitzondering : een kamer van drie rechters/raadsheren is vereist voor de behandeling van misdaden strafbaar met meer dan 20 jaar opsluiting en van het hoger beroep tegen vonnissen van de politierechtbank.
- een verbod tot het opleggen van alternatieve straffen (werkstraf, elektronisch toezicht en autonome probatiestraf) of de opschorting van de uitspraak van de veroordeling te bevelen voor gecorrectionaliseerde misdaden strafbaar met minstens 20 jaar opsluiting.
- uitbreiding van de correctionalisering van misdaden die voordien voor het Hof van Assisen werden behandeld. Deze veralgemeende correctionalisering ging gepaard met een hele reeks compensatiemaatregelen, o.m. de invoering van opsluiting of hechtenis van 30 tot 40 jaar en de aanpassing van de regels inzake verzachtende omstandigheden, herhaling, samenloop, poging, deelneming e.d.m.
- beslag bij equivalent wordt mogelijk op de voorwerpen bekomen door heling en witwassen.
- inwerkingtreding van het elektronisch toezicht als autonome straf.
- als nieuwe afhandelingswijze voor eenvoudige strafzaken werd de "guilty plea" ingevoerd waardoor de verdachte schuldig kan pleiten in ruil voor een lagere straf.
- verplicht grievenstelsel om in strafzaken hoger beroep te kunnen instellen terwijl de termijn om hoger beroep aan te tekenen wordt verdubbeld naar een maand vanaf de uitspraak.
- internering kan voortaan worden opgelegd door de vonnisrechter of door het onderzoeksgerecht. Plaatsing in een psychiatrische afdeling van de gevangenis is niet langer mogelijk. De internering wordt alleen nog toegelaten voor als misdaden of wanbedrijven omschreven feiten die een aantasting of een bedreiging van de fysieke of psychische integriteit van derden hebben opgeleverd en waarvoor het risico bestaat dat ze opnieuw dergelijke misdrijven zullen plegen.
- versoepeling van de voorwaarden voor probatie-uitstel waardoor de veroordeelde voortaan geen verdere veroordelingen mag hebben opgelopen tot een criminele of gevangenisstraf van meer dan 3 jaar.
- het uitstel van tenuitvoerlegging van de straf is voortaan niet meer mogelijk voor de werkstraf en voor alle alternatieve straffen, inclusief het elektronish toezicht en de vervangende straffen.
- de verjaringstermijn voor zedenfeiten waartussen eenheid van opzet bestaat begint slechts te lopen wanneer het jongste slachtoffer meerderjarig wordt. De verjaringstermijn van de strafvordering wordt verlengd naar 20 jaar voor misdaden die strafbaar zijn met levenslange opsluiting en niet-correctionaliseerbare misdaden gepleegd op minderjarigen en naar 15 jaar voor andere niet-correctionaliseerbare misdaden.
- beperking van de mogelijkheid tot het aantekenen van verzet hetwelk ongedaan kan worden verklaard wanneer het zeker is dat de eiser in verzet kennis had van de dagvaarding en hij geen gewag kan maken van overmacht noch van een wettige reden van verschoning tot rechtvaardiging van zijn verstek.
- verplichte kennisgeving aan het Openbaar Ministerie van iedere zaak die betrekking heeft op een minderjarige voor de familierechtbank
- invoering van een Centraal Erfrechtregister beheerd door de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat. Er is niet langer mogelijkheid tot raadpleging van de verklaringen van aanvaarding van nalatenschappen ondee voorrecht van boedelbeschrijving of verklaringen van verwerping ter griffie van de Rechtbank van Eerste Aanleg.
- oprichting van het Centraal Register Collectieve Schuldenregelingen hetgeen fungeert als een geïnformatiseerde gegevensbank, die als authentieke bron geldt voor alle erin opgenomen aktes.
- wijziging van de inhoud en structuur van conclusies. Veralgemening van de sanctie op de niet-naleving van de conclusiekalender, m.n. de wering uit de debatten. Er is thans een wettelijke basis voor de elektronische communicatie tussen de rechterlijke macht en de actoren van justitie. Invoering van een nieuwe procedure van elektronische betekening.
- beperking van de mogelijkheid tot hoger beroep tot eindvonnissen. Tegen een beslissing alvorens recht te doen of een beslissing inzake bevoegdheid kan principieel slechts hoger beroep worden aangetekend samen met het hoger beroep tegen het eindvonnis.
- eindvonnissen zijn voortaan uitvoerbaar bij voorraad, niettegenstaande hoger beroep en zonder zekerheidsstelling.
- invoering van een nieuwe procedure voor de invordering van onbetwiste geldschulden tussen ondernemingen.
- de aanmaning tot betaling heeft dezelfde stuitende werking als een dagvaarding, een bevel tot betalen of een loonbeslag.
- uniforme verjaringstermijn van 5 jaar voor schuldvorderingen wegens levering van goederen en diensten via distributienetten voor water, gas of elektriciteit.
- wijzigingen met het oog op een betere tenuitvoerlegging teneinde de behandeling van de dossiers inzake kinderontvoeringen binnen Europa te vergemakkelijken waardoor vonnissen van de Belgische gerechten sneller afgehandeld kunnen worden in het buitenland.
- herinvoering van het principe van de familierechtelijke overeenkomst.
- het is voortaan onmogelijk geworden om een nieuwe procedure op te starten m.b.t. dezelfde feiten en tussen dezelfde partijen op basis van een andere rechtsgrond.
Ziet u door het bos de bomen niet meer ? Neem gerust vrijbllijvend contact op met ons kantoor. Wij staan u bij met raad en daad.